Όταν πριν από χρόνια μπαίναμε στο Δημοτικό Σχολείο, ένα από τα πράγματα που διδασκόμασταν ήταν η αποταμίευση. Κάθε Δευτέρα πρωί η πρώτη δουλειά στην τάξη ήταν το «ταμιευτήριο». Μας έδιναν ένα βιβλιαράκι που απ’ έξω έγραφε «ΦΑΣΟΥΛΙ, ΦΑΣΟΥΛΙ ΓΕΜΙΖΕΙ ΤΟ ΣΑΚΟΥΛΙ». Ο κάθε μαθητής κατέθετε / αποταμίευε ένα ποσό (συνήθως από το υστέρημα των γονιών του) για να διδαχθούμε την δυναμική και την αποδοτικότητα της αποταμίευσης. Για να γίνουμε νοικοκυραίοι και για να μάθουμε να ζούμε στα πλαίσια των οικονομικών δυνατοτήτων μας.
Το μήνυμα ήταν πολύ δυνατό και αποτελούσε το πρώτο και σημαντικότερο μάθημα οικονομικής διαχείρισης.
Τα χρόνια πέρασαν και αυτό το μάθημα εμπεδώθηκε και έγινε συνείδηση σε πάρα πολλούς. Μάθαμε να αποταμιεύουμε για να αυξήσουμε το εισόδημα μας. Μάθαμε να αποταμιεύουμε για να δημιουργήσουμε. Μάθαμε να αποταμιεύουμε για ώρες ανάγκης στην υγεία, αφού το κράτος στα 56 τόσα χρόνια ζωής του δεν αξιώθηκε να φτιάξει σχέδιο υγείας για τους πολίτες του. Μάθαμε να αποταμιεύουμε για να σπουδάσουμε τα παιδιά μας. Μάθαμε να αποταμιεύουμε για να αποκτήσουμε στέγη για μας και τις οικογένειες μας. Μάθαμε να αποταμιεύουμε για να αποκτήσουμε αγαθά που δεν μας έπαιρνε να αποκτήσουμε με τα κανονικά μηνιαία / εβδομαδιαία μας έσοδα.
Όταν τα μάθαμε όλα αυτά και τα εφαρμόσαμε και νοικοκυρέψαμε τις ζωές μας, κάποιοι άλλοι (κυρίως οι τράπεζες) άρχισαν να μας μαθαίνουν ότι είναι «δυνατό» να δανειζόμαστε χρήματα ανεξάρτητα από την δυνατότητα μας να αποπληρώσουμε αυτά που δανειστήκαμε (το τελευταίο δεν μας το έλεγαν, το υπονοούσαν με την τακτική τους)! Πολλοί βρέθηκαν να χρωστούν ποσά που πολλαπλασιάζονταν με την εφαρμογή της «μεγαλοψυχίας» των τραπεζών να μας δανείζουν ποσά πέραν των δυνατοτήτων αποπληρωμής μας. Οι τράπεζες συνέχισαν να πολλαπλασιάζουν τα έσοδα και κέρδη τους (στα βιβλία τους μόνο, αφού δεν εισέπρατταν) από θεμιτές και αθέμιτες χρεώσεις στους λογαριασμούς των δανειοληπτών και να παίρνουν τις περιουσίες τους που ήταν οι εγγυήσεις για τα χορηγημένα δάνεια.
Μετά ήλθε η οικονομική κρίση και τα πάντα «διαλύθηκαν». Διαλύθηκαν γιατί κάποιοι πούλησαν «τοξικά οικονομικά προϊόντα», κάποιοι άλλοι πούλησαν αξιόγραφα (συνήθως προωθώντας τα σε ανυποψίαστους πολίτες σαν καταθέσεις πολυετούς διάρκειας, χωρίς πάντοτε να εξηγούν τους κινδύνους). Βέβαια το τελευταίο γινόταν για σκοπούς αύξησης του ελλιπούς κεφαλαίου της τράπεζας (χωρίς να το λένε, τουλάχιστον όχι πάντα) και στις πλείστες των περιπτώσεων να αποκρύβουν τις κεφαλαιουχικές τους ανάγκες και την κατάσταση ρευστότητας τους. Άλλωστε τα πρόστιμα της Κεφαλαιαγοράς που πηγάζουν από μη πληροφόρηση των επενδυτών / του κοινού δεν είναι τυχαία. Βέβαια όλα τα πιο πάνω δεν θα ήταν αρκετά για να φτάσουμε σε πλήρη διάλυση. Οι τράπεζες επένδυσαν οι ίδιες σε «επικίνδυνα προϊόντα» και κάποιοι τραπεζίτες απλά χρησιμοποίησαν τις θέσεις εξουσίας τους για να καρπωθούν οι ίδιοι, οι οικογένειες και οι φίλοι τους τα χρήματα άλλων, των απλών πολιτών που τους εμπιστεύτηκαν. Ακόμα χειρότερα, χρημάτισαν, φαίνεται, κέντρα εξουσίας για να έχουν «άκρες».
Όταν τα πάντα διαλύθηκαν, σίγουρα όχι με υπαιτιότητα των πολιτών, το χρεωκοπημένο πλέον κράτος μας αποφάσισε να σώσει τον εαυτό του. Πώς; Με τους κυβερνώντες και γενικότερα την Πολιτεία να βάλλουν τα χέρια τους στις τσέπες, τα πορτοφόλια και τα σπίτια των νοικοκυραίων που είχαν καλύτερα εμπεδώσει το μάθημα της αποταμίευσης και το φασούλι, φασούλι ………..
Πήραν τις αποταμιεύσεις των καταθετών και τώρα καυχώνται για επιτυχημένη Κυβερνητική Οικονομική Πολιτική, που βέβαια γίνεται με κλεμμένες αποταμιεύσεις των πολιτών της.
Το χειρότερο είναι ότι παρουσιάζονται σαν προστάτες, «δήθεν», των φορολογουμένων πολιτών, λες και οι καταθέτες είναι Αρειανοί ή από άλλους γαλαξίες. Κύπριοι φορολογούμενοι πολίτες είναι και αυτοί. Και μάλιστα οι νοικοκυραίοι αυτού του τόπου. Χειρότερα ακόμα, αμολούν και «ειδήμονες» στα ΜΜΕ οι οποίοι προφασίζονται εξειδικευμένες γνώσεις (ο Θεός να μας προσέχει!) που μας εξηγούν γιατί έπρεπε να ελέγξουμε την φερεγγυότητα των τραπεζών, γιατί δεν προστατεύσαμε εμείς οι ίδιοι τις αποταμιεύσεις μας από τις τράπεζες και άλλα κουφά. Αυτή δεν είναι η δουλειά της Κεντρικής Τράπεζας; Η κύρια ευθύνη του Κεντρικού Τραπεζίτη είναι η προστασία των καταθέσεων. Πως αναμένονται οι πολίτες που διδάχτηκαν το «φασούλι φασούλι» και πείσθηκαν να αποταμιεύσουν, να ασχολούνται με την φερεγγυότητα τραπεζών. Τι θα έπρεπε οι πολίτες να κάνουν με τις αποταμιεύσεις τους; Να τις βάλουν στα μπαούλα τους στο σπίτι ή να ψάξουν ξένες τράπεζες;
Αντί η Κεντρική Τράπεζα να προστατεύσει αυτούς τους πολίτες, τους είπε ψέματα. Με εγκυκλίους της (Φεβρουαρίου 2013) ενημέρωνε τις εμπορικές τράπεζες για την βιωσιμότητα τους και αυτές με τη σειρά τους φωτοτυπούσαν αυτές τις εγκυκλίους και τις διένειμαν στους καταθέτες τους για να τους πείσουν να αφήσουν τις αποταμιεύσεις τους στις τράπεζες. Μετά βγήκε και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και «δεσμεύτηκε» και ύστερα μας είπε ότι έγινε ωφέλιμος αντί αρεστός. Τώρα η Πολιτεία και οι «ειδήμονες» της προσπαθούν να μεταθέσουν τις ευθύνες στους απλούς πολίτες. Στην περίπτωση της Λαϊκής δε, οι πολίτες εμπιστεύτηκαν την μόνη Κρατική τράπεζα του τόπου. Τώρα, με θράσος χιλίων πιθήκων, μας λένε ότι δεν έπρεπε να την εμπιστευτούμε.
Στους μετόχους των τραπεζών λένε ότι η αγορά μετοχών ήταν επένδυση και έπρεπε να αναμένουν την αυξομείωση της αξίας τους. Ποιάν αυξομείωση; Τις μηδένισαν. Πολύ γρήγορα ξεχάσαμε το «κοινό Κυπρίων». Πολύ γρήγορα ξεχάσαμε ότι αντί δώρων προσφέραμε μετοχές των τραπεζών που ήταν «σιδεροκέφαλες». Έτσι μας δίδαξαν. Πολύ γρήγορα ξεχάσαμε ότι το χρηματοπιστωτικό σύστημα (οι τράπεζες) ήταν οργανισμοί εμπιστοσύνης!
Σαν Σύνδεσμος Καταθετών της Λαϊκής (δεν είναι μυστικό ότι εκεί ευρίσκομαι) είπαμε στους πάντες ότι το Κράτος έπρεπε να διασωθεί. Η διάσωση έγινε με τον χειρότερο τρόπο, αλλά έγινε. Τώρα είναι η ώρα να αποκαταστήσουν τους διασώστες. Με θράσος δύο χιλιάδων πιθήκων τώρα, μας απαντούν «και που να βρούμε τα χρήματα» και εθελοτυφλούν και παραπλανούν διότι κανείς δεν τα ζήτησε άμεσα αλλά σταδιακά. Τα δανεικά από το μνημόνιο είναι «ιερά» και θα αποπληρωθούν. Τα χρήματα των πολιτών «δεν ήταν χρήματα». Οι κυβερνώντες προσπαθούν να μας πείσουν ότι πρέπει να τα ξεχάσουμε. Να ξεχάσουμε τι; Τους κόπους δεκαετιών, τις σπουδές των παιδιών μας, τα σπίτια μας, την αξιοπρεπή μας διαβίωση (επιβίωση μάλλον) στην τρίτη ηλικία; Τι απ’ όλα και γιατί; Για να γίνει τούτο πρέπει να αποφασίσουμε και να παραδεχτούμε ότι διοικούμαστε, εποπτευόμαστε και κυβερνόμαστε από συμμορίες απατεώνων και όχι από θεσμούς ενός ευνομούμενου δημοκρατικού Κράτους. Εμείς, οι Κύπριοι πολίτες, ούτε δεχόμαστε κάτι τέτοιο ούτε απεμπολούμε τους κόπους και θυσίες ολόκληρης ζωής. Ούτε χαρίζουμε, ούτε θα χαριστούμε σε κανένα.
Τέσσερα χρόνια σχεδόν από την ληστεία του αιώνα, ψάχνουμε σαν Πολιτεία να βρούμε ενόχους αλλά δεν βρίσκουμε. Τέσσερα χρόνια μετά κανένας δεν τιμωρήθηκε. Τέσσερα χρόνια μετά ακόμα δεν διερευνήσαμε τι έγινε στην Λαϊκή (που την έκλεισαν με τον χειρότερο δυνατό τρόπο). Μετά βέβαια που φόρτωσαν στον φορολογούμενο πολίτη 1.8 δισεκατομμύρια ευρώ για να σώσουν «δήθεν» την Λαϊκή.
Με τις αλχημικές μεταφορές περιουσιακών στοιχείων από την Λαϊκή στην Τράπεζα Κύπρου μεταφέρθηκαν και τα 1.8 δισεκατομμύρια που το Κράτος έβαλε στην Λαϊκή (με ένα χαρτί, όχι μετρητά!). Αυτό το χαρτί μεταφέρθηκε στην Τράπεζα Κύπρου με 25% έκπτωση. Στην συνέχεια η Τράπεζα Κύπρου εισέπραξε από το Κράτος το 1.8 δις. Στο 100%. Αυτό μεταφράζεται σε δώρο στην Τράπεζα Κύπρου 450 εκατομμυρίων. Δώρο από ποιους; Τους ήδη κατακρεουργημένους πολίτες. Πανηγυρίσαμε επειδή ξένοι επένδυσαν σε νέο κεφάλαιο στην Τράπεζα Κύπρου. Πανηγυρίσαμε επειδή έβαλαν 1.1 δις στην Τράπεζα σαν νέο κεφάλαιο. Βολικά ξεχάσαμε να πούμε ότι τα 450 εκατομμύρια τους τα δώσαμε πίσω με τη πιο πάνω αλχημική μεταφορά. Για να μην ψάξουμε και τις αξίες στις οποίες μεταφέρθηκαν τα περιουσιακά στοιχεία από την Λαϊκή στην ΤΚ. Άλλα σε μειωμένες αξίες και άλλα σε μηδενικές. Ποιοι έχασαν από αυτές τις αλχημείες; Οι πιστωτές της Λαϊκής.
Τον Μάρτη του 2013 ο ΥΠΟΙΚ Οικονομικών εκτιμούσε (χωρίς δέσμευση) ότι οι πιστωτές της Λαϊκής θα έπαιρναν πίσω το 40% των χρημάτων που τους έκλεψαν από πώληση των εναπομεινάντων περιουσιακών στοιχείων της Λαϊκής. Τρεις μήνες μετά, ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας μιλούσε για 20%. Σήμερα και μετά από τεσσάρων ετών διαχείριση και εξυγίανση(!) από την Αρχή Εξυγίανσης, είμαστε κάτω από το 10% και είμαστε ακόμα μακριά από το τέλος! Μέσα στα εναπομείναντα περιουσιακά στοιχεία είναι και μετοχές της Λαϊκής στην Τράπεζα Κύπρου. Τα δικαιώματα ψήφου τα έχει η Κεντρική Τράπεζα υπό την ιδιότητα της σαν Αρχή Εξυγίανσης. Πως τα χρησιμοποιεί; Δεν τα διαχειρίζεται καθ’ οιονδήποτε τρόπο διότι υπάρχει σύγκρουση συμφέροντος αφού η Κεντρική Τράπεζα είναι επόπτης της ΤΚ και επομένως δεν μπορεί να διαχειριστεί αυτά τα δικαιώματα. Γιατί τα κρατά τότε; Ποιος διαχειρίζεται αυτό το 9.6% των μετοχών στην ΤΚ; Κανένας. Ποιος χάνει; Οι πιστωτές της Λαϊκής βέβαια. Που, σε ολόκληρο τον κόσμο, 9.6% μιας τράπεζας δεν λαμβάνει μέρος (ούτε καν εποπτικά) στην πορεία, αποφάσεις και διαχείριση της τράπεζας; Πουθενά. Άλλη μια αρνητική πρωτιά στην Κύπρο.
Πρόσφατα ήμουν παρών σε γιορτή γενεθλίων νεαρού συγγενικού μου προσώπου. Αντί δώρων εισέπραξε μετρητά από τους συγγενείς και φίλους. Τον ρώτησα αν θα τα έβαζε στην τράπεζα. Μου είπε όχι. Τον ρώτησα αν θα έκανε αγορές για πράγματα που ήθελε να αποκτήσει. Μου είπε όχι. Μού είπε θα τα φυλάξει. Θα τα κρύψει στο δωμάτιο του. Του ανέφερα κινδύνους διάρρηξης / κλοπής κ.λπ. Πήρα αποστομωτική απάντηση. «Είναι πιο εύκολο να σου τα κλέψουν στην τράπεζα παρά στο σπίτι. Έτσι κι αλλιώς η τράπεζα δεν προσφέρει ούτε προστασία ούτε τόκο»!
Νομίζουμε ότι αρχίσαμε να λύνουμε τα προβλήματα μας. Πόρρω απέχουμε. Όταν η νέα γενιά γίνουν οι ενήλικες πολίτες αυτής της χώρας, τότε είναι που θα ψάχνουμε το λάθος. Μια γενιά που δεν εμπιστεύεται Κράτος, θεσμούς, χρηματοπιστωτικό σύστημα και άλλα σύνολα. Τους αφήσαμε και άνεργους. Τους διώξαμε και στο εξωτερικό.
Οδεύουμε προς νόμους της ζούγκλας; Δεν βλέπω οι κρατούντες να ενοχλούνται η τουλάχιστον να προβληματίζονται. Φαίνεται να έχουν άλλες προτεραιότητες!
Άδωνις Παπακωνσταντίνου